Praktijkvoorbeeld: Vernieuwing van het schoolzwemmen in Rotterdam

Rotterdamse scholen en schoolbesturen onderschrijven het belang van schoolzwemmen. Bijna alle Rotterdamse schoolgroepen 4, 5 en 6 van het primair onderwijs maken gebruik van dit aanbod. Het schoolzwemmen in de huidige vorm is aan vernieuwing toe. Een uniforme aanpak daarbij vanuit alle Rotterdamse zwembaden is daarbij van groot belang. Tegelijk met de start van de zwemambassadeur in Rotterdam – die werkt aan meer duurzame zwemdeelname in Rotterdam onder kinderen – is het proces opnieuw opgestart, waarbij alle exploitanten een cruciale rol spelen en waarbij gewerkt wordt binnen de beleidskaders van de gemeente Rotterdam.

Schoolzwemmen is de natte gymles voor kinderen. Het doel van het schoolzwemmen is om bij te dragen aan de motorische ontwikkeling in het water en om de zwemvaardigheid en zwemveiligheid te vergroten. Wat daar te allen tijde wordt nagestreefd is om kinderen met plezier te laten zwemmen. Ook is het van belang dat tijdens de natte gymles diploma’s behaald worden en dat de les ook interessant blijft voor kinderen die al een diploma hebben. De overtuiging is dat kinderen sneller leren zwemmen wanneer zij in speelse vormen vaardigheden aangeleerd krijgen. Daarnaast wordt er op deze wijze geprobeerd een basis te leggen waarin kinderen met plezier zwemmen. Dit zodat zij in de toekomst vaker geneigd zijn om terug te keren naar het zwembad.

Het lesprogramma is opgebouwd uit meerdere sportblokken van drie zwemsporten: survival, wedstrijdzwemmen en waterpolo. De inzet van sportblokken moet de doorstroom van kinderen naar de zwemverenigingen bevorderen. De zwemverenigingen worden op hun beurt ook gevraagd een rol van betekenis te spelen in de lessen van het schoolzwemmen. Het einddoel van het schoolzwemmen is nog steeds hetzelfde. De eisen van het Zwem-ABC zijn als uitgangspunt genomen voor de vertaling en uitwerking. De route naar dit einddoel staat alleen niet meer vast. De zwemverenigingen motiveren de zwemonderwijzers door middel van sport dezelfde einddoelen te bereiken.

Survival
Het onderdeel survival draagt bij aan het hoofddoel zwemveiligheid. Survival bestaat uit de onderdelen jezelf redden, een ander redden en omgaan met uitdagende situaties. Dit blok wordt gekoppeld aan de seizoenen zomer en winter. Er wordt gebruik gemaakt van aannemelijke situaties die in het dagelijkse leven in het zomer- of winterseizoen kunnen voorkomen. Zo leren de kinderen wat je moet doen als je in het water fietst of als je met je boot omslaat. Ook in de materialen wordt onderscheid gemaakt. Zo redden ze 's zomers iemand met een strandlaken en in de winter met een sjaal. Kinderen reageren erg enthousiast op de inzet van de nieuwe materialen. Het nabootsen van levensechte situaties doen de kinderen beseffen wat het belang is van een goede zwemvaardigheid.

Wedstrijdzwemmen
De kinderen maken spelenderwijs kennis met de wedstrijdzwemtechnieken, waardoor de zwemvaardigheid verbetert. Hierdoor kunnen de kinderen efficiënter bewegen, waardoor ze langer en sneller kunnen zwemmen. Door de vele spelelementen worden de oefenvormen zo aantrekkelijk mogelijk gemaakt, wat zorgt voor plezier tijdens het leren. Kinderen leren hier zwemtechnieken aan, zoals een startduik en de borstcrawl. Aan het einde van het blok is er een wedstrijdelement waar niveau geen rol speelt. De zwemonderwijzers ondervinden dat de inzet van sportblokken de lessen afwisselender maakt. Zo zijn niet enkel de lessen leuker voor het kind, maar ervaren zij ook meer plezier, omdat de afwisseling hun creativiteit in de lessen stimuleert.

Waterpolo
Waterpolo is een speelse en leuke manier om kinderen onbewust vaardigheden aan te leren en om de conditie te verbeteren. Bij een oefening met passen en schieten moet een kind zich verplaatsen in het water en watertrappelen, waardoor de conditie verbetert. Door het leren van waterpolo technieken worden de kinderen zwemvaardiger en meer bedreven in het water. Ook hier krijgen ze een betere zwemmotoriek en leren ze langer en sneller zwemmen. Dit draagt bij aan de doelstelling om de zwemvaardigheid en zwemveiligheid te vergroten. Voor veel zwemonderwijzers wordt waterpolo nog wel gezien als een uitdaging. Dit is een onderdeel waar zij weinig ervaring mee hebben. Op dit soort onderdelen wordt er gezocht naar ondersteuning van de vereniging.

Veel kinderen komen tijdens het nieuwe schoolzwemmen voor het eerst in aanraking met de zwemsport. Spelenderwijs maken de kinderen kennis met survival, wedstrijdzwemmen en waterpolo. Met deze ervaringen worden de kinderen geënthousiasmeerd voor de zwemsport en krijgen zij de kans om zich te oriënteren in welke sport het beste bij hen past. Enthousiaste kinderen gaan met de ouders op zoek naar meer informatie. Door de brug van het schoolzwemmen naar de zwemverenigingen te slaan, wordt er stukje bij beetje een sterker zwemklimaat opgebouwd.

---

Heb je als zwemvereniging of zwembad interesse of heb je nog prangende vragen? Neem contact op met Max van Genabeek, Sportambassadeur Zwemmen en Waterpolo (Sportbedrijf Rotterdam) via m.vangenabeek@sportbedrijfrotterdam.nl of kijk op de website.

Dit artikel is uitgewerkt door de KNZB en maakt mede onderdeel uit van het Nationaal Plan Zwemveiligheid 2020-2024. De uitvoering van het Nationaal Plan Zwemveiligheid wordt gecoördineerd vanuit de Nationale Raad Zwemveiligheid en wordt ondersteund door het ministerie van VWS.

Fotografie: Sportbedrijf Rotterdam