Vertrouwenscontactpersoon

Een vertrouwenscontactpersoon helpt je met vragen en het doen van een melding rondom grensoverschrijdend gedrag. Bijvoorbeeld over zaken als doping, matchfixing, eetstoornissen, pesten, discriminatie, agressie en seksuele intimidatie.

De vertrouwenscontactpersoon is er ook voor vragen die kunnen spelen vóór dat er problemen zijn. Je kunt terecht met vragen die je niet makkelijk stelt of waarvan je bang bent dat er niet serieus op gereageerd gaat worden. Daarbij: erover praten en zorgen dat er (vroegtijdig) een einde gemaakt wordt aan een ongewenste situatie maakt dat deze niet verergert en herhaling kan zo voorkomen worden.

De VCP is er voor incidenten, vermoedens van incidenten en vragen hier om heen, die tussen vereniging en leden plaatsvinden of hebben plaatsgevonden. Wanneer je twijfelt kun je met de vertrouwenscontactpersoon bespreken of je vraag bij haar/hem op de juiste plaats is. De VCP zal mensen niet persoonlijk opvangen en/of begeleiden. Als er verdere opvang noodzakelijk is zal dit, altijd met toestemming van de betrokkene(n), plaatsvinden buiten de vereniging.

De praktijk binnen diverse sportverenigingen wees uit dat er momenten en gebeurtenissen zijn waarbij grensoverschrijdend gedrag helaas niet voorkomen kon worden. Binnen verenigingen willen wij dit graag voor zijn. Dat is dan ook één van de redenen waarom het goed is dat binnen verenigingen een vertrouwenscontactpersoon aanwezig is. Een centraal aanspreekpunt om met elkaar zorg te dragen dat de wijze waarop we met elkaar binnen de club omgaan leuk en veilig blijft.

Dat het belangrijk kan zijn om ook andere personen bij een vraag of probleem te betrekken zal duidelijk zijn, maar dit zal nooit zonder overleg en toestemming gebeuren! De gesprekken die er tussen jou en de vertrouwenscontactpersoon plaatsvinden, daar wordt niemand van op de hoogte gesteld, zonder dat jij daar:
a. toestemming voor hebt gegeven
b. van op de hoogte bent

De activiteiten van de vertrouwenscontactpersoon vallen onder de verantwoording van het Bestuur. Bij het afsluiten van het jaar rapporteert de vertrouwenscontactpersoon aan dit bestuur óf er meldingen zijn geweest, van welke aard deze meldingen waren en hoe voortgang en afsluiting hebben plaatsgevonden.

Als je vragen hebt of de manier van omgaan met elkaar binnen jouw vereniging klopt, dan ben je welkom bij de vertrouwenspersoon.

De vragen die je hebt kunnen gaan over:
• Pesten en gepest worden.
• Het gevoel hebben dat je er door je huidskleur, geloof of seksuele voorkeur niet bij hoort.
• Grensoverschrijdend gedrag: de manier waarop je benaderd en/of aangeraakt wordt door een teamlid, trainer of coach ervaar je als onprettig.
• Een vermoeden van grensoverschrijdend gedrag: je denkt dat iemand in jouw directe omgeving hier mee te maken heeft.
• Je maakt je zorgen over de wijze waarop er met je kind wordt omgegaan binnen de vereniging/het team.
• Je vraagt je af of jouw gedrag als trainer en/of coach verstandig is.
• Iemand heeft je direct of indirect beticht van ontoelaatbaar gedrag.
• Het feit of je vraag bij de vertrouwenspersoon op de juiste plaats is.

De KNZB adviseert ten zeerste om als vereniging zelf een of twee VCP-ers aan te stellen. Er zijn grofweg twee manieren om aan een VCP te komen:

• op initiatief van de vereniging zelf (bestuur, leden)
• op initiatief van een ‘externe’ betrokkene (ouder, sportbond, gemeente)

Als een vereniging zelf een of meerdere VCP-ers aan wil stellen maar geen kandidaten heeft, kan hier door middel van een advertentie op de clubwebsite of een e-mail naar de leden de aandacht op gevestigd worden. Ook kan er eventueel een VCP buiten de vereniging worden gezocht en aangesteld in samenwerking met andere sportverenigingen in de buurt. Als een geschikte kandidaat is gevonden, is het sterk aan te bevelen om deze deel te laten nemen aan de opleiding voor VCP van NOC*NSF. De specifieke functie van de VCP is beschreven in het functieprofiel.

Het is goed om ervoor te zorgen dat je als VCP-er ook lid bent van een KNZB-vereniging. Daarmee ben je nog beter vindbaar maar ben je ook via de KNZB verzekerd en valt jouw handelen onder de reglementen en aansprakelijkheid van de KNZB. Jouw vereniging kan je in de ledenadministratie de functie van vertrouwenscontactpersoon geven.

NOC*NSF biedt een opleiding aan voor VCP-ers. De opleiding is bedoeld voor professionals en vrijwilligers binnen sportbonden en sportverenigingen met interesse voor de functie van vertrouwenscontactpersoon. De sportvereniging of sportbond kan hen opgeven voor het volgen van de cursus. Deelnemers aan de training hebben een leeftijd van minimaal 25 jaar en HBO denkniveau. Deelnemers vervullen zelf geen bestuursfunctie. De cursus duurt twee dagdelen.

Tijdens deze cursus wordt aandacht besteed aan de positie die de VCP inneemt wanneer er sprake is van een klacht. Er wordt ingegaan op de adviezen en de verwijzingen die mogelijk zijn. De cursus is niet alleen theoretisch, maar ook praktisch. Zo worden er praktische gesprekstechnieken geoefend. Al met al is het een veelzijdige training waarin de verschillende kanten van het werk van de VCP worden toegelicht en geoefend.

Op de website van Centrum Veilige Sport zie je de actuele planning. De scholingen zijn ook terug te vinden via het platform voor sportopleidingen.

Marjolein de Gelder

Per 1 april 2019 is de meldplicht opgenomen in het tuchtreglement seksuele intimidatie (artikel 3) bij het Instituut Sportrechtspraak (ISR). Dit betekent dat dit van toepassing is voor alle (64) sportbonden die voor seksuele intimidatie zaken bij het ISR zijn aangesloten, waaronder de KNZB. Meldingen bij de aanklager van ISR, zoals beschreven in artikel 3, verlopen via de Vertrouwenscontactpersoon (VCP) van de bond.

De meldplicht houdt kortgezegd het volgende in:

• Zodra iemand uit het bestuur van een vereniging of bond vermoedens heeft van een situatie waarin sprake is/ is geweest van seksuele intimidatie of seksueel misbruik, is hij of zij verplicht dit bij de bond te melden. Wanneer begeleiders iets weten, zijn zij verplicht dit te melden bij het bestuur van de vereniging.
• ‘Gewone’ leden krijgen een meldverantwoordelijkheid. Dat houdt in dat als er een vermoeden is van seksuele intimidatie of seksueel misbruik, er melding aan het bestuur moet worden gedaan tenzij dit niet verwacht kan worden van iemand.