Toelichting beperkingen

Voor mensen die op het land moeite hebben met bewegen, is bewegen in water een zeer waardevolle activiteit. Door de invloed van de opwaartse kracht en het schijnbaar ontbreken van de zwaartekracht, kunnen in water bewegingen worden gemaakt en worden gehandhaafd die op het land moeilijk tot onmogelijk zijn. Dit geldt vooral bij mensen met een functiebeperking van het houdings- en bewegingssysteem.

De meest gehanteerde definitie van het begrip verstandelijke handicap luidt:
‘Een verstandelijke handicap verwijst naar aanzienlijke beperkingen in het huidige functioneren. Deze beperkingen worden gekarakteriseerd door een intellect dat aantoonbaar lager is dan het gemiddelde, terwijl er tegelijkertijd sprake is van beperkingen in twee of meer van de volgende vaardigheden: communicatie, zelfverzorging, wonen, sociale vaardigheden, deelname aan de samenleving, zeggenschap, gezondheid en veiligheid, toegepaste kennis, vrijetijdsbesteding en werk. De verstandelijke handicap komt voor het 18e jaar tot uiting.’ (American Association for Mental Retardation)

Men kan niet spreken van dé verstandelijke handicap. Het betreft hier een zeer diverse groep mensen met uiteenlopende beperkingen, maar ook met uiteenlopende mogelijkheden. Daarnaast hoeft een verstandelijke handicap niet altijd uiterlijk zichtbaar te zijn.

Mensen met een verstandelijk handicap hebben soms bijkomende lichamelijke handicaps, veel meer dan de gemiddelde bevolking. Er bestaat een grote variëteit in de aard van deze handicaps en in de frequentie van voorkomen. Het gaat dan met name om epilepsie, cerebrale spasticiteit, aangeboren afwijkingen aan het hart en de longen, visuele stoornissen en gehoorverlies. Dit betekent een extra kwetsbaarheid tijdens sportbeoefening en er moet dan ook voldoende rekening worden gehouden met de lichamelijke handicaps. Vooral motorische vaardigheden waarbij coördinatie en evenwicht een grote rol spelen, kunnen een probleem zijn. De verminderde coördinatie vergroot de kans op het ontstaan van blessures. Sport kan daarentegen een belangrijke rol spelen bij het trainen van de basale coördinatie.

Vanwege hun leer- en aanpassingsmoeilijkheden hebben mensen met een verstandelijke beperking vaak extra begeleiding nodig. Wanneer men rekening houdt met het individuele niveau van functioneren en een juiste inschatting maakt van de lichamelijke mogelijkheden, is (wedstrijd)zwemmen voor vrijwel iedere persoon met een verstandelijke beperking mogelijk.

Zwemmen is een uitstekende sport voor personen die blind of slechtziend zijn. Er wordt al vele jaren door visuele gehandicapten gezwommen in allerlei leeftijdscategorieën, voor zowel competitie, gezondheid en voor het plezier.

Regels omtrent competitie zwemmen zijn opgesteld door de Internationale Bond voor Blinde Sporters (International Blind Sport Association, IBSA). Deze IBSA regels zijn gebaseerd op de FINA regels en beschrijven de aanpassingen voor blinde en slechtziende zwemmers.

Kijk voor meer informatie op de website van de International Blind Sport Association, IBSA.

Mensen met een auditieve beperking zijn zowel actief binnen specifieke dovensportverenigingen als geïntegreerd in reguliere sportverenigingen. Aanpassingen voor deze doelgroep zijn gericht op de communicatie tussen sporters en scheidsrechters, zoals door het gebruik van lichtsignalen en vlagsignalen in plaats van een fluitje. Verder wordt
 gebruik gemaakt van flitslichten en handgebaren. Deze aanpassingen hebben geen invloed op de spelregels.


Verenigingen die sporters met een auditieve beperking begeleiden, kunnen via de academie voor sportkader een bijscholing "sporten met een auditieve/communicatieve beperking" volgen om hun kennis te verreiken.

Dovensportbond
Verenigingen voor zwemmers & waterpolospelers met een auditieve beperking zijn niet geïntegreerd binnen de KNZB-structuur. Zij vallen onder de verantwoordelijkheid van de Dovensportbond.

Daarnaast is Ongehoord Sportief een samenwerkingsverband tussen partijen uit de sport. De KNDSB, Gehandicaptensport Nederland, sportbonden (waaronder de KNZB) en partijen met expertise over de doelgroep auditieve beperking. Hun gezamenlijke missie is het verhogen van sportdeelname en sportplezier van doven en slechthorenden.

Het is mogelijk om als sporter met een beperking deel te nemen aan zwemwedstrijden van de KNZB onder de volgende voorwaarden:

Zij dienen lid te zijn van een bij de KNZB aangesloten vereniging.

• Voor deelname aan wedstrijden/programmanummers specifiek voor zwemmers met een beperking is een geldige KNZB-startvergunning en classificatie niet verplicht.
• Voor deelname aan alle overige wedstrijden is een KNZB-startnummer en een classificatie verplicht.
• Zij hoeven geen lid te zijn van een bij Gehandicaptensport Nederland aangesloten vereniging.
• Bij inschrijving worden de classificatie-gegevens en eventuele dispensatiecodes via de Splash software meegestuurd aan de organiserende vereniging, zodat dit zichtbaar wordt in de startlijsten.

Bij para-zwemmen worden de klassen S1 t/m S15 onderscheiden:

• S1 t/m S10 zijn de lichamelijk beperkte para-zwemmers waarbij S1 de zwaarste en S10 de lichtste categorie is voor wat betreft fysieke beperking.
• S11 t/m S13 zijn de visueel beperkte para-zwemmers met S11 (nagenoeg) volledig blind; S12 en S13 in afnemende mate slechtziend.
• S14 zijn verstandelijk beperkte para-zwemmers.
• S15 zijn auditief beperkte para-zwemmers.

Voor verschillende zwemslagen kan een andere klasse-indeling toegekend worden. Dit wordt met lettercombinaties aangeduid:

• Sxx: vrije slag, rugslag, vlinderslag
• SBxx: schoolslag (breaststroke)
• SMxx: wisselslag (medley)

Daarnaast kunnen ook dispensatiecodes aan de zwemmers toegekend worden voor bijvoorbeeld assistentie bij de start, het nodig hebben van een dovenstart of het nodig hebben van een tapper bij het keer-/eindpunt (aantikstok). Zie voor al deze codes het D-reglement zwemmen en de toelichtingen op dit reglement.

Special Olympics Nederland (SON) is de organisatie in Nederland die (deelname aan) Special Olympics sportevenementen voor mensen met een verstandelijke beperking mogelijk maakt.

Kijk voor meer informatie op de website van Special Olympics Nederland.